De frage

Doe kaem in frjemdling hoeden nei my ta
Syn klaed wie brún as fan de âlde mûntsen
Syn antlit dûnker as in hjerstge joun.

Ik seach syn eagen, frjemd as winterstjerren
Hja stiene strang, gjin laitsjen wie har hiem,
Hja stiene strang, mar sûnder wrede wille,
Hja wiene djip, sa djip as d' iivgens sels —
En op myn hjitte holle in kâlde hân
En doe in koarte, rimpne fraech: Bist ré?

In skett'ne fûgel, dy't it reade bloed
Dript út syn wounen, troch syn blanke fear,
Riist yn syn lêste krêft, en floddert roun,
En falt wer del — dan lûkt it wite fluea
Syn beevjende eagen oer — dan stjert er.

Sa kaem myn tinken wer. 'k Wist deun by my
De maitiid troch de teare gerskes gean,
En 't núndre oer de hege, griene dyk:
Dat wie de sé, dy't ik sa leave hie,
De tsjûge fan myn leafde en lok, myn sé,
De freon, dy't wist fan al myn striid en leed,
Dy't better my forstie as minksen dogge —

En 'k joech him stil myn lêste wémoedstrien.
Dit wie wol frjemd, dat 'k alles litte moast;
Ik seach de soarchsme gongen fan myn mem,
En 'k fielde al har noed oer myn wurge holle
As in forhearlikjende reinbôg' stean.
Dit wie foar 't lêst — en 't wie wol wûnder frjemd my;
Sa moai seach ik it nea — nou moast ik 't litte.

De sinnestriel, de lêste fan 'e joun,
Eardat er dûkt efter de heimge kym
Hy mimert lang soms om de moaiste blom
En aeit him nei syn ljocht en wol net gean,
En hillget dizze blom mei bloedge glâns
Fan stjerrend ljocht — dan komt syn skientme út
Jit moaijer, tearder as op helle middei.
O hja, myn blom, myn keninklike faem,
Deun by my stie hja — Frjemd, oars wie dit freugde
En stille blidens, as in goudne bij
Mids sinneglâns en rook fan blommen gounzjend,
Der like nou hwat tusken ús to hingjen,
In heimgje stiltme, dy't ik net forklearje koe —
Har holle, blank en kein as fan de fammen
Dy't yn har reade bloed as martleressen
Foar Jezus stoaren, en dy't nou forhearlike
Yn wite klean troch himels sealen gean
Sa seach ik har. Sa hie 'k har nea jit sjoen.
In trien dreau yn har ljochte en blinkende eagen;
Hja kaem hiel ticht, har mûle lústre tear:
'Myn leave jonge!' En doe wist ik 't wer.
Hoe wûnder dat 'k dit alles litte moast —
Ik skôge wer yn de eagen fan 'e frjemdling,
Dy wiene djip, sa djip as de iivgens sels,
En beevjend lústre 'k myn: 'Hear, ik bin ré — '.

Fedde Schurer

Sankje nei 't swyljen

Sang.


        It wirk is dien,
        En elk en ien
Nimt nou syn spillen op.
        No 'n moaije joun!
        't Is stil yn 't roun;
Forstomme is eltse rop.

        It sintsje dûk
        Sa gleaun en smûk
Djip wei yn 't koele nêst;
        Ek mosk en ljurk
        Rêste út fen 't wirk,
Gean ont moarnier to rêst

        Nou sjonge wy
        Sa blier en blij
Ta tank for disse dei;
        Wy swilen 't hea
        Mei flugge lea
Fen gear en ekers wei.

        Feindich het
        De sinne bredt;
It dripte ús fen de lea;
        Mar 't minske het
        As fêste wet:
To skrippen om syn brea.

        Nou het de boer
        By't winter foer
For hynzert en for kij;
        Gjin broei of skea
        Bidearre 't hea;
Det hoopje en bidde wy!

        Hwet ef me bou,
        As 't fruchten jowt
Den falt it wirk yen licht;
        As 't wierje wol,
        As 't waechsje wol,
Den docht me graech yens plicht.

        Lyts binne wy,
        Mar soun en fry
As 't fûgeltsje yn de loft;
        Wie 't wirk ek swier,
        Ho'n wille en tier
Jowt den it itensskoft!

        Allyk in bij,
        Sa wrotte wy,
Sa lyts is ús bistean;
        Mar d6erom kin'
        Mei 'n fleurich sin
Wy fry troch 't libben gean.

        Dêr stekt de toer
        De fjilden oer
Syn hege grize kop;
        Gau skeppe wy
        De tsjokke brij
Mei folle leppels op.

        Den gean' wy sêd
        En wirch op bêd,
En slomje swietwei yn;
        Heech oan de loft
        Dêr stiet fol noft
It moantsje yn silverskyn.

Pieter Jelles Troelstra

De ald beam

Dêr stiet er, de helpleaze hannen
Omheech yn wanhopich geklei
Iensum tsjin slettene loften
De âld beam yn 'e hjerstige dei.

Hoe kreakje en kreune syn tûken!
De stoarmwyn forware syn klean —
Hiel 't leed en de wémoed fan 't neijjier
Is yn syn âld stamme fearn.

Under syn earms forriisden
Wikseljend nacht en dei,
De sang fan 'e tiid rûze hinne
Heech oer syn holle foarby.

O beam tsjin 'e leadige loften,
O wrak yn 'e stoarm fan 'e wrâld
Al stietst mei de dea yn dyn ieren
Bleat en forlitten en kâld,

Al fielst dat dyn stamme forstoarn is,
Al sil gjin ûnthjittend leaf
Ut dyn toarre tûken wer flintrje —
Ik haw dy sa redeleas leaf!

En al sjoch ik dyn domme fordylgers
Wol kommen, al neijier oan —
Jit hoopje ik, yn hopeleas langstme
Op dyn maitiid, dyn nije moarn.

Fedde Schurer

Slieprige frijery

't Wol net eine mei det pearke:
Hja sa stiif en hy sa 'n sûch;
As frou Lot, sa steil sit Maeike;
Wopke wirdt ôfgryslik slûch.

Hwet to dwaen? — Op 't lêst seit Maeike,
Wol for d' âlfte of toalfte kear:
„Wopke nôch is rooke?” — „Rooke?
Tankje, ik rook... ik... rook net mear.&#8221 -

„Den in broadsje?” — „Tankje.” — „'n Pofke?” —
„Tankje.” — Den hwet rûkersguod?” —
„Nou” — hy gappet — „'k wird sa slieprich!
'k Woe... of né, ik moat mar foart.”

Pieter Jelles Troelstra

Frysk binnenhûs

Oan myn frieun Johannes Baarda

De mûrren, fen stientsjes opset,
Binn' nuvere himmel en skjin;
De minsken twisken dy mûrren
Ha 't wûndere bêst nei 't sin.

Heit het al grize hierren,
Dy tsjûge fen leed en striid.
In fleurich wyfke makke
Syn libbensmiddei bliid.

Hja wier it goudne sintsje
Det troch de wolken kaem,
En fen syn libbensfjilden
De tsjustere dampen naem.

Hja libbet yn syn libben;
Syn winsk det is hjar sin;
Hja kin hjar man nôch better
As hy him selme kin.

By 't finster yn de kakstoel,
Sit al hjar hope en lok;
Det lytse springerke makket
It d' âlden tige drok.

It is sa blank en sa mûtel
As 't wite wollige laem,
En kipet sa nij as it knopke,
Det krekt út de tûke kaem.

't Het yn hjar ljochtblauwe eachjes
In paradiis fol nocht;
Dêr lêze heit en mem yn
Fen lieafde, lok en ljocht.

Heit neamt it lytse famke
Syn „libbene gedicht”
For hjar en 't wiif to skreppen,
Det fâlt him och sa licht.

Mem wit net, hwa 't se 't lieafst het,
Hjar man of 't lytse bern;
De ljochtskyn fen hjar herte
Kin m' yn hjar eagen sjean.

It is in hearlik toanieltsje,
Dy trije mei elkoar,
Nou-t yn it West de sinne
Stiet for hjar gouden doar.

Heit, d' earm op memme skouder,
Wiist nei it mûtle bern;
Hja wirdt net wirch, om d' ingel.
Hjar ingel, oan to sjean.

Troch 't finster kipet it sintsje,
En forgiet hast fen de nocht,
En struit oer 't blanke berntsje
Syn lieaflik gouden ljocht.

„Dou bern, ljocht fen dyn âlden,
Dou minske, yet yn de knop,
O, groei ta 'n blom fen ús fjilden,
Ta 'n hearlik pronkbyld op!

„Biwarje altiid yn d' eachjes
Det kleare djippe blau;
O bliuw sa lang ast libbest,
Oan dyn berne-ienfâld trou.

„Wird ienkear in flinke Friezinne,
Fen holle en herte soun;
In sintsje for dyn âlden
Yn 'e libbens skimerjoun!”

Det lústert de sinne under 't sinken,
En laket en winkt sa blier;
Troch 't keammerke rûst in lofsang
Fol himelwille en tier.

Pieter Jelles Troelstra

Twa roazen

De dei hat in godlike jefte myn jown
Op myn wei ha 'k twa laitsjende roazen foun.

Heech sloech myn hert, doe't myn hân har omsleat:
De iene wie wyt en de oarde wie read.

Wyt dy, as de snie fan it winterske lân;
Read dizze, as in herte fan hertstoch yn brân.

'k Brocht stâlle nêst stâlle to drinken yn 't wiet;
't Wie moai as in dream dy't yn wierheit bistiet.

Mar hja doarsten net stean yn it steingjende ljocht;
De bûgjende tsjelken, de groun ha se socht.

En stâllen en blêdden ha 'k yneltsoar woun;
Sniewyt en bloedrea yn in hillich forboun.

Fan myn wite roas stiigde swijend in blêd —
Ik seach, it wie toar; it skeinde 'm net.

Nou sill' hja foriene to bloeijen stean
Oant it libben har wijt ta n bloeijend forgean.

Myn roazen, jim strieljende ienheit yn 't ljocht,
Hoe'n wûnder foar 't hert, dat har twiveljend socht…

Fedde Schurer

Toast

útbrocht op Waling Dykstra, yn 't Studinte-Selskip „FRISIA” to Grins.

Yn Holwert wenne alear in man,
Hwaens greate namme yette
Biwarre bliuwt yn 't Fryske lân,
Hwa scoe dy namme n't witte?

't Wier Bernlef, dy nêst tûzen jier
Dêr yet de snare poende,
En sa'n bitûfte sjonger wier,
Det hy mei sangen tsjoende.

It jongfolk mocht syn wûndersang
Oerib'le graech oanhearre;
It fammehertsje sloech sa bang,
As hy yn toanen, djip en lang,
Fen lieafde en trou or'nearre.

En wier in faem faek dwers en stiif,
Den moast de sjonger komme;
Dy song hjar wille in nocht yn 't liif,
Ut wier de pine en 't ûngeriif,
It hertsje yn sêfte slomme.

En moast it kriichsfolk yn 'e striid
Tsjin Karels wylde ljuwe,
Den song ús maet it heechste liet,
En 't klonk oer 't lân en 't  rûzde oer 't wiet,
„Fry moatt' de Friezen bliuwe!”

In hopen hiene net sa'n nocht
Oan Bernlefs dwaen en praten;
It wier in man fen 't nije ljocht:
Hja hiene 'm yn 'e gaten!

Hy helle ek út it spylark faek
Hwet oars as weake rimen,
It tongere dêr sims omraek,
En mannich glûpske, kliemske snaek
Dy rekke 'r fen oan 't swimen.

De dommens siet er op 'e kop
En divels koed er banne,
Hy socht se, as 't moast, yn 't bedsteed op
En jage se yn it sâlte sop,
En rôp: „Smoar, swarte Hoanne!”

Dy Bernlef stoar foar tûzen jier;
Min koe him net forjitte.
Nou sjongt in oar op 'e âlde swier
In nije sang, sa roun en wier.
Hwa scoe syn namme n't witte?

Dêr sjongt in Fries fen 't âlde laech
Wer for de Fryske fammen;
Hja hearre nei syn sang sa graech,
Hy set hjar 't hert yn flammen.

En lit er oer it Noarderstrân
Syn fryheitssangen driuwe,
Den rûst it yette oer 't Fryske lân:
„Fry moatt' de Friezen bliuwe!”

Hy is in man fen 't nije ljocht:
It âlde is him to tsjuster.
De dommens het oan him gjin nocht,
Hy het altiid nei wierheid socht
En rekke 't paed net bjuster.

Hjir sit de man, dy Bernlefs sang
Yet neisjongt yn ús tiden;
In fijan fen 'e geaste-twang,
In stoere helt yn 't striden.

Kom, frije Friezen, bring ris om,
Lit op dy man ús drinke!
De romers fol! Kom, Friezen, kom,
Op Waling Dykstra's eare en rom
Mar fleurich, fleurich klinke!

Pieter Jelles Troelstra